ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Interview Anne Peters: ‘veerkracht en flexibiliteit, dat is waar zen om draait.’
Van de redactie ZenActueel / Anne Peters
Zen.nl Eindhoven / 19 november 2024
Anne Peters is zenleraar en locatiemanager van Zen.nl Eindhoven. De ZenActueel redactie sloot bij haar les aan, en interviewde haar. Hoe kijkt zij naar zen? Lees hier haar verhaal.
Bedankt voor je gastvrijheid Anne, en voor de kans om een glimp op te vangen van je les vandaag. Om maar meteen met de deur in huis te vallen: wat betekent zen voor jou, in brede zin?
Zen is voor mij een manier om me staande te houden, vooral in periodes waarin ik me ‘kopje onder’ voelde gaan. De eerste keer dat ik met meditatie begon, had ik het gevoel dat ik in een bootje op zee zat dat zinkende was. Mijn gedachten en emoties voelden als golven die me overspoelden, en ik had geen houvast. Zen heeft me geleerd dat wat er ook gebeurt – of het nu stormt of niet – ik het vertrouwen kan hebben dat ik op die golven kan blijven drijven. En als het mooi weer is en ik voel de wind in mijn zeilen, dat ik er ook echt voluit van kan genieten.
Mooi beeld, dat van het bootje. Dus je ervaring met zen gaf je als het ware luchtbanden om overeind te blijven?
Ja, precies. En die luchtbanden komen eigenlijk vanuit mezelf. Zen was voor mij een oefening in vertrouwen op mijn eigen veerkracht. Het leren accepteren van wat moeilijk is, zonder daarvoor weg te hoeven vluchten. Dat vraagt natuurlijk oefening. Want veel van ons willen het ongemak vermijden, of proberen ergens aan te ontsnappen door afleiding te zoeken. Maar juist het leren ‘zijn’ met alles wat zich aandient, dat vind ik een belangrijke kern van zen.
Veel mensen komen naar meditatiecursussen met het verlangen naar rust. Is dat ook de verwachting van de meeste mensen die bij jou beginnen?
Zeker, rust is vaak het eerste doel waarmee mensen komen. Maar ik probeer altijd duidelijk te maken dat rust eigenlijk een bijproduct is van zenmeditatie, niet het hoofddoel. Het is vooral bedoeld om met aandacht te leven en om veerkrachtiger te worden. En dat is iets anders dan alleen maar op een rustige plek zitten en mediteren. Soms zit je rustig, maar is je hoofd vol – en dan leer je juist daar mee om te gaan. Dat is uiteindelijk waar mensen sterker van worden.
Denk je dat de zoektocht naar rust en veerkracht in de samenleving tegenwoordig belangrijker is dan vroeger?
Ja, absoluut. De maatschappij is in veel opzichten gejaagd, en er zijn talloze manieren om aan jezelf te werken, bijvoorbeeld door de beoefening van yoga, ademhalingstechnieken en noem maar op. Mensen zijn op zoek naar manieren om meer rust te vinden, maar verdieping en zingeving komen vaak later pas om de hoek kijken.
Voor jou speelt zingeving dus ook een rol in zen?
Jazeker. Voor mij betekent zen ook zingeving. Dat gaat terug naar mijn jeugd, waarin ik me al vanaf jonge leeftijd bezighield met grote levensvragen. Mijn oom was priester en woonde bij ons in huis. Hij bracht een zekere rust en wijsheid mee zonder dat het zwaar religieus werd. Ook al waren we zelf geen gelovig gezin, we baden voor het eten en hadden veel ruimte voor rituelen. Die betekenis van rituelen en het bewust samenkomen, dat vond ik later ook in zen terug.
Zen zonder een geloof in een god dus, maar wel met rituelen en structuur. Heeft die structuur jou ook geholpen om een stabiele basis te vinden?
Ja, die structuur en de gemeenschap zijn heel belangrijk. Zen is voor mij bevrijdend, juist omdat er geen dogma's of verboden zijn. De leraar is geen almachtige figuur, maar iemand die het pad bewandelt en zijn of haar ervaring deelt. Het is aan de student om daarmee te doen wat hij of zij wil. Ik vond dat een openbaring.
Hoe werd jij uiteindelijk zenleraar?
Dat was niet mijn oorspronkelijke intentie. Maar in de jaren dat ik zelf les volgde, begon ik de diepe impact te merken die het op mijn leven had. Mijn eerste motivatie was eigenlijk om er beter voor mijn kinderen te kunnen zijn. Mijn zoon had als kind last van gevoeligheid en hyperventilatie, en ik hoopte dat ik met meditatie een techniek kon leren die hem zou helpen. Daarmee zag ik het echter teveel als een toepasbaar “trucje”. In plaats daarvan werd het een reis naar binnen voor mezelf. Mijn zoon heeft overigens daarna amper nog last gehad van hyperventilatie. En toen mijn leraar op een gegeven moment voorstelde dat ik
zelf leraar zou kunnen worden, voelde ik dat ik het door wilde geven. Niet omdat ik alles wist, maar juist omdat zen zo’n groot verschil had gemaakt voor mij en ik anderen ook graag de kans wilde geven om dat te ervaren.
Klinkt alsof je daarmee in het diepe bent gesprongen.
Absoluut, en dat was mijn eerste sesshin ook. Het was intens, fysiek en mentaal. Maar door niet te vluchten en die confrontatie met mezelf aan te gaan, kwam ik er uiteindelijk sterker uit. Het was een grote leerschool in vertrouwen – vertrouwen dat ik om kan gaan met wat er op mijn pad komt. En ja, ook de vrijheid om fouten te maken.
Inmiddels ben je locatiemanager bij de Zen.nl in Eindhoven. Hoe was dat, om zo’n rol op je te nemen?
Het voelde als een grote verantwoordelijkheid, maar ik had de steun van de andere leraren, de deelnemers in de groepen, en van Zen.nl. Ik voelde dat ik het niet alleen hoefde te doen. Toen ik in 2020 officieel de leiding overnam, brak de coronapandemie uit en moesten we improviseren. De hele organisatie schakelde razendsnel over op online lessen. Ik voelde me enorm gesteund door de landelijke organisatie van Zen.nl. Kort na de coronapandemie waren mensen nog wat voorzichtiger met het oppakken van nieuwe activiteiten. Nu de coronatijd achter ons ligt, beginnen mensen gelukkig weer hun weg naar ons te vinden. Het is fijn om die verbondenheid weer te voelen en te zien dat steeds meer mensen de weg naar zen ontdekken. Dat is voor mij ook een belangrijke drijfveer om te doen wat ik doe: zorgen dat zo’n plek er is waar men kan reflecteren, innerlijke wijsheid kan vinden en veerkracht en flexibiliteit kan ontwikkelen.
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maakt
Recensie Nexus van Yuval Noah Harari
'Ik wil niet' ligt op het kerkhof
Zen, oorlog en vrede - verslag
Autisme en zendokussentjes
Sesshin-ervaringen