Hans van der Vleuten samen met 9 anderen benoemd tot zenmeester

Op 26 september 2021 werden in de Stevenskerk in Nijmegen door Rients Ritskes (Zen.nl Nederland) 10 nieuwe zenmeesters benoemd. Hans van der Vleuten (Zen.nl Lochem) is één van hen.
Hieronder kan je meer lezen hierover, met o.a. een artikel in Trouw en de aanvaardingspeech van Hans.

De stilte van zenmeditatie kan de hemel en de hel tegelijk zijn

Djuna Spreksel / Trouw 27 september 2021

De weg tot boeddhistische zenmeester is lang, en maar zelden worden er nieuwe meesters geïnitieerd. Nederland krijgt er in één klap tien bij.

Uit een de deur van een achterkamertje in de Sint Stevenskerk in Nijmegen stappen tien aankomend zenmeesters naar buiten. Het geroezemoes onder de honderden aanwezigen in de kerk verstomd direct, waarop de zenmeesters een sutra (boeddhistische mantra) inzetten en achter elkaar naar een klein podium middenin de kerk lopen.

Het reciteren van de klanken echoot in de hoge, witte ruimte. Alle meesters dragen een zijden rakusu, een traditioneel kledingstuk voor Japanse zenmeesters. De meesters houden een aanvaardingstoespraak en ontvangen daarna traditiegetrouw de hoshi: een heilige boeddhistische kwast waarmee men in India vroeger dieren van de weg veegde, om te voorkomen dat ze gedood zouden worden.

Daarmee werd er gisteren in Nijmegen geschiedenis geschreven: een benoeming tot boeddhistische zenmeester is op zichzelf al uitzonderlijk, maar nog nooit eerder in Nederland werden er tien tegelijkertijd benoemd, zegt Rients Ritskes. Hij begon in 1989 in zijn eentje met Zen.nl in een Utrechtse werfkelder. Daar gaf hij meditatielessen en -cursussen volgens de Rinzai-traditie, een van de drie grote zenstromingen in Japan. Zen.nl is in de loop der jaren flink gegroeid, en heeft in vrijwel iedere grote stad in Nederland inmiddels een lokale afdeling.

Dat er nu tien meesters tegelijkertijd benoemd worden, komt door een samenkomst van omstandigheden, geeft Ritskes aan. “Vanwege corona hebben we heel lang gewacht. En het leek ons leuk: zenmeester worden is een feestelijke gebeurtenis. Dat de kerk nu helemaal vol zit, draagt daar aan bij. Bovendien hebben deze mensen een groot deel van hun pad samen afgelegd.”

De weg naar zenmeester is volgens Ritskes een lange. Wie écht gegrepen is door Japanse zenmeditatie, kan uiteindelijk kiezen voor een deeltijdopleiding tot zenleraar. Dat betekent dat zij zelf zenleraren mogen gaan opleiden. De meesten die vandaag worden benoemd, zijn minstens dertig jaar bezig met Japanse zenmeditatie. “Je moet volhardend en toegewijd zijn om meester te worden,” zegt Ritskes. “En bovenal gemotiveerd om ánderen te faciliteren in hun ontwikkeling.”

Onder hen is Floor Rikken (54). Jaren geleden werd ze gegrepen door zenmeditatie, toen ze een weekend mediteren voor beginners volgde. Inmiddels leidt ze de afdeling van Zen.nl in Utrecht. “Destijds was het weekend een gok,” zegt Rikken. “De stilte die je opzoekt in zenmeditatie was voor mij in het begin de hemel en de hel tegelijkertijd. Maar ik dacht ook: bestaat dit echt? Ik wil méér, al is het zwaar. Het voelde alsof ik mijn hele leven dorst had gehad, en nu pas leerde hoe ik moest drinken.”

Waar aankomend zenleraren een officieel examen afleggen, geldt dat niet voor het kleine aantal dat uiteindelijk zenmeester wordt. “Het is vooral een kwestie van veel doen, en van je als leraar blijven ontwikkelen en anderen begeleiden op hun pad. Op een gegeven moment ben je er klaar voor. Maar zenmeester worden is geen eindstation, dat bestaat niet in de zentraditie,” aldus Rikken.

Ook Arthur Nieuwendijk (57) wordt benoemd. Toen hij in een burn-out belandde en voor zijn gevoel alles had geprobeerd om erbovenop te komen, schreef hij zich in voor een les zenmeditatie. “Dat deed ik vanuit het idee: baadt het niet, dan schaadt het niet. Toen ik op dat kussentje ging zitten, voelde het als thuiskomen,” zegt Nieuwendijk met een kalme, ontspannen stem. “Ik ging me direct afvragen hoe ik mijn leven zo kon inrichten dat ik de stilte kon blijven opzoeken. En ik had geen idee dat ik ook zenleraar kon worden. Dat was een mooie manier om toegewijd te blijven.”

Inmiddels is Nieuwenhuizen volledig genezen van zijn burnout en full-time zenmeester. Wat hij het mooiste vindt aan zijn werk? “Dat ik steeds opnieuw echte verbinding zoek met andere mensen, en die ook vind. De inzichten die we onderweg, via de stilte, samen opdoen. Daar groei ik als meester ook weer van.”

Aanvaardingspeech benoeming Hans van der Vleuten tot zenmeester

26 september 2021, Stevenskerk Nijmegen

Beste mensen, goedemiddag. Fijn dat jullie er zijn; fijn dat jij er bent,……

Graag aanvaard ik, in jullie aanwezigheid, mijn benoeming tot zenmeester. Het vervult me met grote dankbaarheid en sterke verbondenheid. Dankbaar ben ik naar mijn vriend en zenmeester Rients, en al zijn voorgangers, voor hun inspirerende voorbeeld. Dankbaar naar mijn ouders, broers en zus, mijn vrienden en in het bijzonder naar Ellie, Lauran, Sanne en Kirsten en de kleinzoons Finn en Tom. Dankbaar ben ik voor iéders aanwezigheid.
Jullie geven mijn leven zin.

Hoe dan?....... Graag neem ik jullie mee in mijn antwoord. Eerst gaan we daarvoor te rade bij de natuur, de bron van alles.

Waarom zit een kikker zo mooi stil?.... Júist ja, om zijn prooi te vangen én…… om géén prooi te zijn, om niét gevangen te worden. Gróte spanning. Tussen angst en verlangen, leven en overleven. Spanning tussen veilig en onveilig. Met in het midden het stille, wakkere centrum van levensenergie, van levenskúnst. Heel zen dus.
Dáárom ben ik zo blij Rients ontmoet te hebben: want hij leerde me mediteren, zitten als een kikker, om vruchtbaar te leren omgaan met de spanningen van het leven. En die waren er genoeg. Lees anders in het prachtige boek het hele verhaal. Nee, aan spanning geen gebrek, alleen niet zo bewust.

Ik liep tegen de 50 had een goede carrière, mooi huis, een fijn gezin en een warme vriendenkring. Maar diep van binnen twijfelde ik of ik wel iets voorstelde. Met het toenemen van het succes in mijn leven nam de twijfel én de stress evenredig toe. Innerlijk spanningen braken mij op. Pillen hielpen ook niet…… en als ik mijzelf voor moest stellen (stilte) werd ik bloednerveus (stilte) Het werd een enórm probleem:

Ik sprak als ik stil moest zijn en kon geen woord uitbrengen als ik moest spreken. (stilte)

Zwaar frustrerend, voor mij en mijn omgeving. Een gevolg, denk ik van de spanning in mijn jeugd en opvoeding. De spanning tussen het zware dagelijkse armoedige, vaak zorgelijke boerenbestaan en de rijke mogelijkheden van het volle leven. Met hardwerkende ouders, zeer liefdevol, gastvrij en zorgzaam maar ook door hun eigen bubbels zeer zorgelijk. Ouders ook waarvan ik veel vrijheid en vertrouwen kreeg, maar weinig leiding.

En dan de meest ingrijpende spanning: De eeuwige schreeuwende ruzie tussen mijn vader en zijn broer. Echt onveilig; echte schaamte. Diep van binnen voelde ik me inferieur, van buiten vaak superieur. Per saldo: Een gebrek aan zelfvertrouwen, voortdurend gevoed door mijn schele blik, waardoor ik niemand echt durfde aan te kijken . Weg… verbondenheid, weg… geborgenheid.

Hoe kon ik in vredesnaam deze gespletenheid, deze dualiteit in mijzelf overwinnen?

Dan ontmoet ik Rients. Het zal geen toeval zijn. Nú zijn we in deze mooie kerk, toén in een prachtig oud-klooster. Mijn eerste indruk van hem met zijn kale kop en z'n gebuig was, laten we zeggen, niet zo positief. Maar wat gebeurde? Na een halfuur, plots voelde ik de rust. Wauwwwwww …… ik hoefde niks terug te zeggen …… het werd stil in mij…… Rients was ondanks, de grote groep kritische managers, een vat vol bubbels, heel rustig en kalm. Dát wil ik ook leren, dacht ik en vraag hem of hij me wil coachen. Als je drie maanden, 2x 20 minuten per dag gemediteerd hebt, mag je terug komen. En zo geschiede……tot de dag van vandaag en hopelijk nog heel lang Rients. Al hoeft het niet altijd zo confronterend als de afgelopen maand. Hoewel? Leerzaam was het ook nu. Zeer leerzaam.

Inmiddels heb ik als zenleraar, samen met de leraren die we opleiden, vele mensen het mediteren mogen leren. Ik doe dit met heel veel plezier vanuit een speciaal daarvoor gebouwde zendo in onze tuin , mét vijver én kikkers. Of niet Ellie?

Lieve mensen, door de wonderbaarlijke werking van regelmatig mediteren, voldoende sporten en de wil om te leren, worden mijn kwetsbaarheden steeds meer omgezet in kwaliteiten. Zen.nl, de coaching, de opleiding tot zenleraar en het zelf lesgeven, hebben zoals R ients het zegt: van heel veel frustratie pure inspiratie gemaakt. Voor mij en mijn omgeving. Van levens-spánning naar levensenergíe. Dat is de bron. Dat is natuur. Misschien wel Boeddha-natuur.

De conclusie: Zen leert me, rustiger mijn plek in te nemen. Het leert me helder te kijken, te luisteren en te spreken. Dat geeft vertrouwen en verbondenheid.
Dit te mogen ervaren en blijven delen maakt me zielsgelukkig………. en stil.

Mijn grote dank.

Hans

• Mijn spirituele levensverhaal
• Voor foto-impressie benoeming 10 nieuwe zenmeesters klik op:
  https://www.zen.nl/zenactueel/zenactueel-blog-2021/zenmeester-benoemingsceremonie-in-beeld
• Voor mooi boek:   10 hedendaagse zenmeesters