Zenmeester in het badhuis
Kongshi Daoren (1050 – 1124)
Floor Rikken, Zen.nl Utrecht. Graag zoek ik in de geschiedenis van zen naar voorbeelden van bijzondere zenbeoefenaars die mij inspireren in mijn hedendaagse zenpraktijk. Voor mijn zoektocht gebruik ik vooral bronnen die vertellen over vrouwelijke zenbeoefenaars. In ben hierin geïnteresseerd omdat ik zelf een vrouw ben en omdat vrouwelijke beoefenaars vaker hun zenbeoefening combineerden met het alledaagse leven. Verhalen over monniken in kloosters staan verder van mij af. In mijn zoektocht ben ik Kongshi Daoren ofwel Weiju ofwel Zhidong (1050 – 1124) tegen gekomen. Zij leefde in China in de jaren dat chan-boeddhisme in China een grote religie was. Over haar wil ik vertellen omdat ze een voorbeeld is van iemand die het spirituele pad volgt met alle hindernissen vandien. Daarin ontwikkelde zij haar eigen vorm. Als dochter van een hoge Chinese ambtenaar had ze al jong door dat de glitter en glamour van hoge kringen niets voor haar waren en dat ze haar leven wilde wijden aan de studie van het boeddhisme. Ze vroeg haar vader toestemming om in het klooster te mogen gaan. Hij weigerde om redenen van traditie. Hij wilde haar thuishouden om het huishouden te doen en hij wilde haar gunstig uithuwelijken. Daarnaast wilde hij haar beschermen tegen de (ook) in die tijd bestaande corruptie binnen het boeddhisme. Zo gezegd, zo gedaan en haar vader regelde een huwelijkspartner voor haar. Na een aantal jaren huwelijk vroeg Kongshi haar man of ze hem mocht verlaten. Ze kwamen overeen niet langer samen te leven en Kongshi ging terug naar haar ouderlijk huis. Weer vroeg ze om toestemming om non te worden en weer weigerde haar vader. Ze bleef bij haar ouders wonen, verzorgde hen en besteedde de resterende tijd aan studie en meditatie thuis. Ze probeerde een eenvoudig en gedisciplineerd leven te leiden. In China waren in die tijd veel mensen die op een dergelijke wijze leefden omdat ze om wat voor reden dan ook niet in een klooster konden wonen. Deze mensen werden Daoren genoemd, mensen van de weg.“ “Ik bewonder haar om haar doorzettingsvermogen en de speelsheid waarmee ze haar badhuis met zenportretten en zengedichten verlichtte en zo zen in de alledaagse praktijk zijn werk liet doen.”
De zenmeester erkent haar inzicht en verlichting en geeft haar transmissie, een erkenning van haar zenmeesterschap. Hierna begint Kongshi Daoren in de buurt van een ander klooster een badhuis. Ze hangt portretten op van Vader en Dochter Pang, de bekendste zen-leken-beoefenaars van die tijd. Bij haar badhuis hangt ze ook gedichten op die haar zen-inzichten verwoorden. Haar bekendste gedicht gaat over het wegwassen van het vuil en kan ook begrepen worden als boodschap aan de monniken die veelvuldig bij haar kwamen baden. Hard mediteren en werken aan verlichting kunnen zijn als het zeep en het water die aan je blijven kleven na een wasbeurt. Niet alleen het vuil maar ook datgene waarmee je jezelf (reinigt) schoonmaakt moet je weer kwijt. Een monnik die zich beter voelt doordat hij zo hard voor zijn verlichting werkt, heeft in de ogen van Kongshi Daoren het zeep en water nog achter de oren. Haar badhuis was zeer populair, en werd goed bezocht door de monniken en de gewone mensen uit de buurt. Voor de massages en het schoonmaken had ze assistenten. Zelf waste en vouwde ze iedere dag zorgvuldig alle handdoeken. In de avonduren schreef ze een commentaar dat ze “the record on clarifying the mind” noemde. Ze stuurde het aan haar oude leraar die het liet kopieren en verspreiden en uiteindelijk werd het zelfs gedrukt. Weinig mensen in haar badhuis hadden door dat ze met een zenmeester te maken hadden. Ze koos ervoor haar werk te doen in relatieve onbekendheid en wie er open voor stond kon van haar leren. In die alledaagsheid deed haar zenbeoefening zijn werk. Op hoge leeftijd liet ze het badhuis achter zich en ging ze alsnog in het klooster wonen. Daar zocht menigeen haar op voor advies en raad. Haar nonsgewaad vouwde ze iedere avond op alsof het haar handdoeken waren. Ik bewonder haar om haar doorzettingsvermogen en de speelsheid waarmee ze haar badhuis met zenportretten en zengedichten verlichtte en zo zen in de alledaagse praktijk zijn werk liet doen. Ze is voor mij een voorbeeld van iemand die vanuit een diepe innerlijke inspiratie haar eigen pad loopt en de wereld om haar heen verlicht. Bronnen: Women of the way; Discovering 2500 years of buddhist wisdom Sally Tisdale The hidden lamp; Stories from twenty-five centuries of awakened women Edited by Florence Caplow and Susan Moon Zen women; Beyond tea ladies, iron maidens and macho masters Grace SchiresonZenActueel home
ZenActueel archief
Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel
ZenActueel nieuwe artikelen
Door zen heb ik ingezien dat het leven draait om de verbindingen die je maaktRecensie Nexus van Yuval Noah Harari
'Ik wil niet' ligt op het kerkhof
Zen, oorlog en vrede - verslag
Autisme en zendokussentjes
Sesshin-ervaringen