ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Zen, boeddhisme en perfectionisme
Marjolein /
Zen.nl Breda / 2 mei 2023
Marjolein beschrijft hoe ze als kind al de beste wilde zijn en in dat perfectionisme later vastliep. En hoe ze met zen, mediteren en een boeddhistisch verhaaltje haar perfectie-bubbel beter leerde hanteren.
De beste zijn
Al van jongs af aan wilde ik graag in alles goed zijn. Eerlijk gezegd wilde ik meestal héél goed zijn en het liefst nog de beste. Met voetballen de snelste, met dansen de hoogste cijfers en op school misschien niet altijd de allerhoogste cijfers, maar onvoldoendes zaten er nooit tussen. In de eerste jaren dat ik ging werken bleef deze eigenschap een drijvende kracht. Altijd alles goed en als het even kon graag perfect willen doen. Nooit zei ik nee en een uurtje langer werken dan de rest was voor mij normaal. Dit heeft me veel gebracht. Zo wisten collega’s al snel wat ze aan me hadden. Ik durf te geloven dat ik werd gezien als betrouwbaar, een harde werker en grondig, allemaal kwaliteiten van een goede collega, is het niet?
Hints krijgen
Terugkijkend heb ik gaandeweg meerdere hints gekregen van mensen, die me duidelijk wilden maken dat zo hard rennen, zo hard werken misschien niet altijd goed is. En dat die oneindige inzet wel degelijk eindig is. Het heeft echter wel even geduurd, voordat ik de wijsheid in die hints echt ter harte heb genomen. Een vriend zei me eens: “het lijkt wel alsof altijd als ik jou spreek het ‘even’ druk is. Ik hoor je altijd zeggen, ja, het is nu even druk, maar als dit of dit klaar is, krijg ik weer meer ruimte”. In het moment zelf vond ik dit maar een irritante opmerking. Snapte hij dan niet hoe belangrijk dit en dit allemaal is! En zo viel ook de waardevolle reflectie van een oud-directeur op het moment zelf niet goed bij mij. Na een voortgangsgesprek zei ze: “Goh, je bent wel een perfectionist he?” En toen ik dit met enige trots bevestigde, vervolgde zij: “Dat is géén goede kwaliteit.” Bam! Die opmerking kwam binnen, maar echte verandering bracht het nog niet teweeg.
Keerzijde perfectionisme
Dat deze eigenschap van perfectionisme ook een keerzijde heeft, heb ik dan ook met harde hand moeten leren. Nog voor mijn dertigste raakte ik overspannen en mocht ik een aantal weken niet werken. Na de periode van re-integratie wilde ik dingen echt anders gaan doen. Al snel voelde ik namelijk dat het maar al te gemakkelijk was om in oude patronen terug te glijden. Ik was erg gelukkig met de opnieuw gevonden balans en op zoek naar een manier om deze beter te kunnen behouden, toen zen op mijn pad kwam.
Vijf minuten mediteren
De oefenpraktijk van zen was voor mij in het begin een enorme uitdaging, maar juist daardoor ook heel effectief. Het ritme van dagelijks en steeds een beetje langer mediteren heb ik stapje voor stapje opgebouwd. Daarmee heb ik mogen ervaren dat ik ook rustig kan worden en kan genieten van het gevoel van rust en tijd. Niet alleen mijn zen-pad zelf, maar vooral ook de manier waarop ik dat bewandel is de oefening die ik nodig heb. Ik hoef niet altijd hard te gaan, alles volledig goed te doen en in één keer te halen. Ik mag ook eerst 5 minuten zitten, en dan 10, dan 15 en dan 20. Ik mag ook eerst meerdere jaren oefenen, en uiteindelijk ben ik ook gestart als
zenleraar-in-opleiding (ziop) . Alle korte of langere zazen-blokjes zijn goed en alle momenten van nieuw inzicht maken me blij.
Zenleraar in opleiding
Als ziopper ben ik verder de diepte ingedoken, de diepte van mijn bubbels en conditioneringen. Van de ‘perfectie-bubbel’ heb ik al heel wat laagjes afgepeld, waardoor die wat transparanter is geworden. De winst daarvan is dat ik me gemakkelijker tevreden kan voelen, sneller kan terugveren als iets niet lukt en soms ook ‘nee’ kan zeggen. Daar ben ik erg dankbaar voor.
Geen fijne collega
Inmiddels ben ik het (ten dele) eens met mijn oud-directeur. Iets goed willen doen geeft blijk van iets belangrijk vinden. Maar echte perfectionisten lopen het risico zichzelf omver te lopen en juist het tegengestelde te bereiken dan wat ze als doel hebben, namelijk geen fijne vriendin of collega worden.
Boeddha’s verhaal
Een van mijn lievelingsverhalen is die van Boeddha en Sona de sitarspeler. Ik herinner mezelf regelmatig aan de les: als je je snaren te los spant klinken ze vals, als je je snaren te strak spant zullen ze knappen. Alleen wanneer je snaren precies goed gespannen zijn, niet te los en niet te strak, zal de sitar prachtig klinken!
Podcasts Arthur Nieuwendijk
Projecties bij Pasen
Ontdek de kracht van acceptatie
Zen en de bubbelkamer
Door zen plan uitgevoerd
Vertrouwen ontwikkelen