ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Gezonde rituelen
Rituelen
Veel oude rituelen verdwijnen en maken plaats voor pillen en techniek, met alle bijwerkingen van dien. Waar kinderen vroeger buiten speelden, zitten ze nu uren op TikTok. Waar we ’s avonds een boek lazen, kijken we nu naar de actualiteiten en nemen we vlak voor het slapen alle ellende nog in ons op. Geen wonder dat we moeilijk slapen en naar de slaappil grijpen. Waar we vroeger nog even stil waren voor het eten, klagen we nu over brandend maagzuur en… nemen we weer een pil. Vroeger liep je even binnen bij de buren, nu kijk je op je telefoon. En waar dorpsfeesten ooit voor verbinding zorgden, ervaren we tegenwoordig vooral burenlawaai als een van de grootste stressoren in onze samenleving.De doden respecteren
Rituelen zijn van het grootste belang voor ons welzijn. Dat blijkt opnieuw uit het onderzoek van Konstantinos Mountrakis, die op 25 augustus 2025 aan de Radboud Universiteit promoveerde op zijn studie naar donorherdenkingsceremonies. Hij liet zien hoe zulke rituelen, binnen de medische opleiding, niet alleen een vorm van respect en dankbaarheid uitdrukken, maar ook empathie en menselijkheid bij studenten bevorderen. Doden worden niet gereduceerd tot studiemateriaal, maar krijgen als mens de erkenning die ze verdienen.Zen in Japan
In het traditionele Japanse zenboeddhisme hebben zenpriesters een dubbele rol: die van spiritueel rouwbegeleider én uitvaartondernemer. Het is een hele praktische combinatie met een diepe, helende kracht. Ik raad daarom iedereen aan de Japanse film Departure te gaan zien. Deze met een Oscar bekroonde film toont hoe zorg, schoonheid en aandacht in een afscheidsritueel de nabestaanden helen. Het is een diep ontroerende illustratie van precies datgene waar Mountrakis op wijst: rituelen herstellen menselijkheid en empathie.Mediteren
Ook in onze eigen zenpraktijk merken we dat rituelen helen. Mediteren is zo’n ritueel dat ons niet alleen innerlijke rust brengt, maar ook vaak helpt om beter te slapen. Het gezamenlijk reciteren van sutra’s tijdens de les schept een sterk gevoel van samenzijn en kan gevoelens van eenzaamheid verdrijven. Onze theeceremonie leert ons om zelfs in het drinken van een kop thee volle aandacht te oefenen, terwijl het tegelijkertijd verbinding schept met de mensen om ons heen.Jongeren en stress
Uit een recent onderzoek van KidsRights (mei 2025) komt naar voren dat kinderen tegenwoordig drie keer zoveel druk en stress ervaren als vroeger, onder andere door prestatiedruk op school, sociale media en de constante vergelijking met anderen. Misschien is de stelling gerechtvaardigd dat dit verband houdt met het verdwijnen van rituelen. Waar we nog maar een derde overhebben van de oude gezonde rituelen, kampen jongeren nu met drie keer zoveel stress.Leren mediteren
De les die we hieruit kunnen trekken is helder: rituelen helen. Ze leren te focussen, geven betekenis, troosten en maken ons empathischer. In een tijd waarin zoveel rituelen verdwijnen, zouden we juist nieuwe moeten leren. Precies dat staat centraal in de deze week startende introductiecursussen: het leren van zenvolle en dus zinvolle rituelen, waarvan het mediteren misschien wel de meest waardevolle is. Zie voor meer informatie over de deze week startende introductiecursussen: www.zen.nlZenActueel Blog
Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel
ZenActueel nieuwe artikelen
Verslag boomplantdag Woerden
Twijfelmoedig | De moed om niet-te-weten
Wat nam ik mee uit Taiwan?
De aanslagen in Parijs hebben me gelukkig gemaakt
Verslag themadag over: toeval
Over inzicht, aandacht en vreugde