ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven

NEN - De kracht van zuivere aandacht

44

Rients Ranzen / Zen.nl Nederland / Zen.nl Nijmegen / 17 juni 2025

Wat is nen en hoe verhoudt het zich ten opzichte van hooggevoeligheid?

Soms kijk je iemand maar een fractie van een seconde aan, en toch vóel je dat er iets gebeurt. Een blik die binnenkomt. Een verbinding die ontstaat, zonder woorden. In de Japanse cultuur is daar een woord voor: nen.

Nen is de kleinst mogelijke, bewust stuurbare eenheid van aandacht. Het is het moment waarop jij volledig aanwezig bent bij wat je doet, of bij wie je ontmoet. Het is niet zomaar opletten, maar zuivere, gerichte, voelbare aanwezigheid.

In zen is nen essentieel. Je scherpt je nen aan door te mediteren, maar ook bij alles wat je met aandacht doet, het theedrinken, in een dialoog, bij het schrijven van een e-mail of het tekenen van een lijn. De hoeveelheid nen die je ergens in legt, bepaalt de kwaliteit en vaak ook de schoonheid van wat je doet. Alle echte topprofessionals hebben een scherpe nen in hun vakgebied. Je proeft het of de kok er met zijn aandacht bij was.

Meditatie als bron van nen

Mediteren is de manier om je nen te ontwikkelen. Tijdens het zitten verwerk je oude bubbels, onverwerkte gedachten, emoties en ervaringen die nog onder de oppervlakte borrelen. Hoe meer bubbels je verwerkt, hoe minder afleiding hoe scherper je nen: je aandacht wordt zuiverder, je aanwezigheid krachtiger.

Andersom werkt het ook: door in het dagelijks leven alles met aandacht te doen voorkom je het ontstaan van nieuwe bubbels. Dat betekent dat je geest helder blijft en je nen verder toeneemt. Zo ruim je bubbels op tijdens mediteren en voorkom je nieuwe daar alles met aandacht te doen.

Hooggevoeligheid en nen

Veel mensen herkennen zich in de term hooggevoeligheid. Ze voelen zich snel overweldigd door drukte, sterke emoties of subtiele signalen uit hun omgeving. Ze horen nuances in stemgebruik, proeven kleine verschillen in smaak, of worden diep geraakt door kunst en dat alles vaak in één dag. Deze gevoeligheid is geen zwakte, maar een eigenschap die - mits goed begrepen - juist een grote kracht kan zijn. En hier komt nen in beeld.

Waar hooggevoeligheid verwijst naar een verhoogde gevoeligheid van het zenuwstelsel, gaat nen over het bewust en zuiver kunnen richten van die aandacht. nen is dus geen passieve gevoeligheid, maar een actieve vaardigheid: de kunst om op precies het juiste moment precies het juiste waar te nemen en je daar niet door te laten meesleuren.

Een hooggevoelig persoon neemt veel waar, maar kan door die intensiteit ook sneller overprikkeld raken. Iemand met een scherp ontwikkelde nen daarentegen weet zijn aandacht te sturen, te doseren, en bewust af te stemmen. Juist daardoor kan nen helpen om met hooggevoeligheid om te gaan, door helderder te voelen wat van jou is en wat van de ander, en door met meer rust aanwezig te blijven in situaties die anders te veel zouden zijn.

De zentraining helpt hierbij in twee richtingen: het helpt oude bubbels verwerken én voorkomt het ontstaan van nieuwe. Daardoor kun je steeds frisser, helderder en met meer nen aanwezig zijn in het moment.

De kunst van aandachtig leven

Ook in menselijke relaties is nen voelbaar. Iemand echt zien zitten en écht luisteren; het is zeldzamer dan we denken. Toch herkennen we het onmiddellijk als het gebeurt. In een dialoog met nen valt ruis weg, ontstaat helderheid en verbondenheid.

Zenmeester Karlfried Dürckheim sprak al over “het dagelijks leven als oefening.” Ieder moment is een kans om onze aandacht te verfijnen. De theeceremonie, de afwas, een gesprek aan tafel, het zijn allemaal kansen om onze nen aan te scherpen. Mijn hobby pottenbakken werd voor mij jarenlang een oefening in nen: met zelfgemaakt glazuur, zelf gekliefd hout voor de pottenbakkersoven en jarenlange toewijding ontstond uiteindelijk die ene theekom waarin alles samenkwam. Eén kom met zoveel zuivere aandacht dat je het kunt voelen en misschien zelfs wel zien (zie foto).

Nentraining leert je - tot in tienden van seconden - denken wat je wilt denken en dat maakt gelukkig en de wereld om je heen mooier. Want mensen voelen het verschil, of je nu een kind opvoedt, een auto wast, of een kopje thee aanbiedt.

ZenActueel Blog

Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel

ZenActueel nieuwe artikelen

Zorg voor je eerste cirkel

Oorzaak en gevolg zijn circulair

Drie nieuwe zenleraren en een kersverse boeddhist

Waarom sesshin?

Ouder worden als weg naar meesterschap

Waarom zen?