ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Nog vrijer en blijer
Jan Brok over zijn vertrek naar een zenklooster in Taiwan
Redactie van ZenActueel / Jan Brok
Zen.nl Tilburg / 9 oktober 2025
Op je 75e besluiten voor langere tijd naar een zenklooster in Taiwan te gaan, dat doen niet veel mensen. Zen.nl-leraar Jan Brok wel. Voorheen werkzaam als theoloog en docent, pakt hij binnenkort zijn koffer. Halverwege deze maand vertrekt hij voor drie maanden naar een zenklooster in de bergen ten noorden van Taipei. We vroegen hem waarom.
Waarom deze stap?
Het doel is in de eerste plaats om de Chinese zentraditie beter te leren kennen. Hoe leven vrouwen en mannen daar in zo’n klooster, wat is het dagprogramma, hoe gaat het er concreet aan toe? Ik weet het niet en juist dat trekt me. Daarnaast wil ik mezelf uit mijn comfortzone brengen. Mijn grenzen verleggen. Zo leer je jezelf beter kennen.
Je bent katholiek. Hoe verhoudt zich dat tot deze stap?
Ik ben geen priester maar een lekentheoloog. Wel heb ik mijn leven lang gewerkt in de katholieke kerk en in het hoger onderwijs. De laatste elf jaar was ik studierector van een priester- en diakenopleiding. Kloosters ken ik goed, in Nederland, Vlaanderen, Duitsland. Maar zenkloosters niet, behalve museale bezoekjes in Japan. Dit wordt voor het eerst het echte leven in een Chinees klooster. Dat moet je ervaren, niet alleen er over lezen.
Je bent 75. Wat zegt je familie?
Ze waren verbaasd maar ook enthousiast. Mijn dochter zei: ‘Wat geweldig dat je dat nog doet!’ Het vereist natuurlijk ook een goede gezondheid. En ja, het kloosterleven is spartaans. Soms slapen ze er maar drie uur per nacht op de vloer heb ik begrepen. We zullen zien hoe dat gaat. Alleen al het aanvragen van een visum voor meerdere maanden verblijf daar was een avontuur.
Waarom is zen zo belangrijk voor jou?
Mijn neiging is sterk om via theorie en studie grip te krijgen op het leven. Dat is mijn achtergrond. Maar bij zen moet je de dingen vooral zelf, zo zuiver mogelijk, ervaren. Meditatie leert mij dat. Het verstand is nuttig maar niet zaligmakend. Meditatie brengt meer ruimte en vrijheid om de werkelijkheid directer te ervaren.
En wat betekent dat concreet in de oefening?
Vooral lichamelijkheid. Als je zit, voel je pijn. Je kunt dat niet wegredeneren. Je merkt hoe gevoelig je zintuigen worden, hoe intens je ervaart. Dat is voor mij een groot verschil met de traditie waarin ik ben opgegroeid. Daar lag de nadruk veel minder op het lijf en de ervaring.
Is dit ook een confrontatie met je ego?
Ja, je ego verlies je nooit, tot aan je dood blijft het. Maar je merkt wel dat het soms als een last opspeelt en niet altijd zo belangrijk hoeft te zijn. Het mediteren heeft me geleerd mijn ego minder op de voorgrond te plaatsen. Soms is het er even niet en dat ervaar ik als winst. Het maakt beter contact met jezelf mogelijk, met de mensen om je heen, met de natuur en de wereld.
Ben je christen of boeddhist?
Ik voel me helemaal thuis in de christelijke traditie, dat is mijn bedding. Zen heeft me geen boeddhist gemaakt, maar mijn christen-zijn wel veranderd. Het is zuiverder geworden, ontvankelijker, ervaringsgerichter.
Wat hoop je mee terug te nemen uit Taiwan?
Dat ik me een vrijer en blijer mens voel. Dat is genoeg. En ja, ik denk dat ik er ook een betere zenleraar van word. Hoe meer je zelf meemaakt, hoe meer je hebt om door te geven. Zolang mijn gezondheid het toelaat, blijf ik graag zenmeditatie-lessen geven.
Namens de redactie wensen we Jan een heel vruchtbaar verblijf in Taiwan. Wens jij Jan ook een hele goede reis, geef dit artikel dan een hartje.
Verslag boomplantdag Woerden
Twijfelmoedig | De moed om niet-te-weten
Wat nam ik mee uit Taiwan?
De aanslagen in Parijs hebben me gelukkig gemaakt
Verslag themadag over: toeval
Over inzicht, aandacht en vreugde