ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven

Foto: Zomersesshin 2025

Zorg voor je eerste cirkel

41

RR / Zen.nl Nederland / Zen.nl Nijmegen / 15 juli 2025

Lessen van Gandhi, Michelle Obama en de sesshin in Vlijmen

Tijdens de afgelopen zomersesshin in Vlijmen lieten we ons inspireren door twee grootheden: Gandhi en Michelle Obama. Beiden groeiden op in moeilijke omstandigheden, maar werden juist daardoor krachtige persoonlijkheden. Wat kunnen wij van hen leren? En hoe helpen zenmeditatie en een sesshin om die lessen toe te passen in ons eigen leven?

Ik gebruikte als metafoor de golven die ontstaan wanneer je een steen in een vijver laat vallen. We willen graag die steen zijn die mooie, harmonische cirkels doet ontstaan in de wereld. Maar dat begint bij de kern: bij jezelf en de tweede cirkel kan nooit mooier zijn dan de eerste.

1. Begin bij jezelf

Gandhi zei: “Wees zelf de verandering die je in de wereld wilt zien.” Michelle Obama zei: “Succes gaat niet over het geld dat je verdient, maar over het verschil dat je maakt in iemands leven.”




Beiden benadrukken: verandering begint bij jezelf. In de sesshin noemde ik dat de eerste cirkel. Jij bent de steen – en hoe ronder de steen hoe mooier de eerste cirkel. Daarom is het van het grootste belang om te zorgen voor je fysieke en mentale conditie. En vervolgens: geef de grootst mogelijke zorg aan je eerste cirkel – je partner, je huis, je tuin, je directe leefomgeving. Zorg dáárvoor, dan volgen de volgende cirkels vanzelf. Beter een kleine flat die opgeruimd is en energie geeft, dan een groot huis dat je leegzuigt.

2. Succes vraagt offers en discipline

Gandhi leefde heel sober, met veel aandacht voor het dagelijkse, hij weefde zijn eigen kleren. Michelle Obama zag af van mooie kansen en koos bewust voor een minder lucratieve start van haar loopbaan. Hun levens laten zien: succes vraagt offers – maar biedt diepe voldoening. Ook zenbeoefening vraagt discipline: vroeg opstaan tijdens sesshin, dagelijks mediteren. Niet uit dwang, maar vanuit de wens je grenzen te verleggen, jezelf te ontwikkelen.

3. Crisis als groeikans

Sesshin is geen verwenweek. Het is een bewuste, opgezóchte crisis. Door het jezelf moeilijk te maken, rek je je comfortgrenzen op en vergroot je je draagkracht. Net als Gandhi tijdens zijn zoutmars en Michelle Obama in haar jonge jaren. In de crisis – en in het bewust verleggen van je grenzen – ontdek je wie je werkelijk bent.

4. Meditatie werkt

Tijdens de sesshin vertelde ik over het succes van de digitale meditatiecursus voor long covid-patiënten. Meer dan 80% van de deelnemers ervaart duidelijke verbetering. Voor veel van hen was 5 minuten mediteren al een uitdaging, maar ze gingen de uitdaging aan en al snel lukte het 10 minuten. Meditatie kalmeert het zenuwstelsel, helpt om beter te slapen, geeft meer energie, gevoel en zingeving. Het is geen trucje, maar een dagelijkse oefening in adem, aandacht en acceptatie.

5. Waarheid is een proces

Gandhi’s leven stond in het teken van satyagraha, de kracht van waarheid. Michelle Obama benadrukte het belang van trouw blijven aan je waarden. Tijdens de sesshin onderzochten we negen waarheidstheorieën, waaronder de niet-dualistische, zich ontwikkelende waarheid: waarheid als een dynamisch leerproces. Waarheid is niet statisch, maar een dynamisch inzicht in de werkelijkheid dat door mentale flexibiliteit kan groeien. Dat is wat we trainen op sesshin.

6. Zorg, bevestiging en zwijgen

In de tweede helft van de sesshin richtten we ons op de toepassing van het geleerde in het dagelijks leven. We constateerden dat zwijgen vaak, maar niet altijd de beste reactie is en dat er verschillende manieren van zwijgen zijn. De intentie van het zwijgen bepaalt de kwaliteit ervan. Ik vertelde over het belang van bevestigen – iets wat in de oude zentraditie bepaald niet vanzelfsprekend is, integendeel. Maar ook de zentraditie moet zich blijven ontwikkelen. We leren sneller wanneer we vertrouwen hebben en bevestigd worden in wie we zijn en wat we willen. Ik vertelde over de recent verschenen indrukwekkende biografie van de vooruitstrevende Nijmeegse psychiater Anna Terruwe (1911–2004), grondlegger van de bevestigingsleer. Zij bevestigde haar cliënten in hun mens-zijn. Bevestigen is helend en beter dan (ver-)oordelen. Ook zenleraren kunnen hiervan leren.

7. De moraal van de sesshin

Wil je meer energie? Neem meer verantwoordelijkheid.
Wil je veranderen? Begin vandaag – bij jezelf en je directe omgeving.
Het gaat niet vanzelf. Elke droom vraagt dagelijks aandacht. Maar het loont.
Zoals Gandhi het zei: “Met vriendelijkheid kun je de wereld door elkaar schudden.”

Vraag jezelf af:
• Wat ga jij doen voor je eerste cirkel?
• Welke crisis durf jij bewust op te zoeken?
• Welke waarheid wil jij onderzoeken?

Tip: Doe – als het even kan – vier (en minstens twee) keer per jaar een sesshin. Niet voor het comfort, maar voor de uitdaging en om zo een echt verschil te maken, voor jezelf en de wereld.

* Met veel dank aan Janneke Passenier voor het maken van de teisho-aantekeningen op basis waarvan dit artikel kon worden geschreven.

Weeksesshins zijn:

Van 5 t/m 11 oktober door Arthur Nieuwendijk (wachtlijst)
Extra sesshin van 11 t/m 17 oktober door Floor Rikken (wachtlijst)

Van 24 t/m 30 januari 2026 door Remko de Beer
Van 19 t/m 25 April 2026 door Yvonne Visser
Van 25 april t/m 1 Mei 2026 door Floor Rikken
Van 28 juni t/m 4 juli 2026 door Rients Ran Zen
Van 11 oktober t/m 17 oktober 2026 door Arthur Nieuwendijk

ZenActueel Blog

Aanbevolen links:
Zen Incompany
Zen.nl winkel

ZenActueel nieuwe artikelen

Verslag boomplantdag Woerden

Twijfelmoedig | De moed om niet-te-weten

Wat nam ik mee uit Taiwan?

De aanslagen in Parijs hebben me gelukkig gemaakt

Verslag themadag over: toeval

Over inzicht, aandacht en vreugde