ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
© Rients, Zen.nl Nederland
Beter luisteren
Dit voorjaar worden op zeven plaatsen in Nederland eendaagse zendialoogtrainingen gegeven. Jezelf en anderen beter leren luisteren is een belangrijk onderdeel van deze training. Zenbeoefening is geen voorwaarde voor deelname.
Rients Ritskes, Zen.nl Nederland
Goed luisteren is best moeilijk, omdat we niet steeds van gedachten kunnen of willen veranderen. Je kunt niet naar iedereen luisteren, want dan weet je niet meer wat je moet doen; aan de andere kant, als je niet voldoende openstaat voor wat anderen te vertellen hebben, loop je vast. Die openheid voor de ander moet in een goede verhouding staan tot het bevestigen van onze eigen gedachten. Als we in onszelf of hardop onze eigen gedachten herhalen, werkt als zelfbevestiging. Dat voelt goed. We produceren er zelfs dopamine door, de natuur beloont ons dus voor het herhalen van onze eigen oude vertrouwde gedachten.
Genieten
Bij mijn lieve schoonmoeder van 93 zie je dit genieten van het herhalen van bekende gedachten heel duidelijk. Ze lijdt aan geheugenverlies en hoewel ze nog heel veel van vroeger weet en onze namen altijd paraat heeft, herinnert ze zich niet meer wat er een paar minuten geleden gebeurde. Het kortetermijngeheugen is ze kwijt, wat veel voorkomt op zo’n hoge leeftijd. Ze woont in een verzorgingstehuis waar ze het heel goed heeft, ook al is er geen tijd om met de bewoners naar buiten te gaan. Daarom nemen we haar altijd mee uit en gaan dan ergens wat eten en even winkelen. Dat vindt ze geweldig en daarom genieten wij er ook van. We rijden dan van Witmarsum, waar ze woont, naar Bolsward. En dan gebeurt het: we hebben het parkeerterrein van het verzorgingstehuis nog niet verlaten of ze heeft al tenminste een of twee keer verteld dat ze vroeger in dat grote huis tegenover het parkeerterrein heeft schoongemaakt bij de familie Ypee. Ze is namelijk in Witmarsum geboren en getogen en op elke hoek van de straat vertelt ze ons weer wat ze al honderd keer verteld heeft.
Ik heb het altijd goed met haar kunnen vinden en hou nog steeds van haar; laatst zei ik: nu hoef je ons straks niet te vertellen dat de familie Ypee daar woont en dat je daar vroeger op zondagochtend vaak de stoep moest boenen, want dat weten we nu wel, dat heb je al honderd keer verteld. Ze keek me aan, glimlachte vriendelijk en wees enkele seconden later naar het huis van Ypee en vertelde: daar woonde de familie Ypee en ik moest vaak op zondag de stoep boenen. Ze keek me aan een glimlachte nog steeds. Ze kon het niet laten het opnieuw te vertellen. Bij mijn schoonmoeder is het doorgeslagen, maar verder werkt het bij ons allemaal eigenlijk zo, het voelt goed onze eigen gedachten te herhalen.
Verhinderen
We houden ervan onszelf te bevestigen door gedachten te herhalen. We vertellen allemaal graag dezelfde verhalen opnieuw en opnieuw. Wanneer we dat bewust en in een redelijke mate doen, heeft dat een functie, maar wanneer dat te veel gebeurt, verstoort dit ons functioneren. Helaas komt dit in veel vergaderingen en gesprekken voor.
Als we voor onszelf bekende gedachten eindeloos herhalen, kan dit uitmonden in piekeren. Ook kan het gebeuren dat je een bepaald melodietje maar niet uit je hoofd kunt krijgen. De buitensporige herhaling van onze gedachten, zeker wanneer deze onbeheersbaar en/of onbewust is, bedreigt ons vermogen om te luisteren naar wat anderen te zeggen hebben, waardoor nieuwe creatieve inzichten niet kunnen doorbreken.
Leren luisteren
Dit onbewust te vaak herhalen van eigen gedachten verklaart waarom het vaak zo moeilijk is goed te luisteren, schrijft David Bohm in
Over dialoog. Herken je dit, bij je zelf of bij een ander? Hoeveel tijd gaat er in vergaderingen verloren doordat iedereen zijn of haar verhaal opnieuw vertelt, en niet luistert naar wat anderen te zeggen hebben?
Een hieraan verwant probleem is dat we zo bezig zijn met het verhaal dat we zelf willen gaan vertellen dat we niet goed naar degene luisteren die op dat moment aan het woord is. We herhalen dan in onszelf wat we willen gaan zeggen, wat ook een soort van zelfbevestiging is, en horen daardoor niet wat de spreker vóór ons zegt. Soms leidt dit in vergaderingen tot hilarische toestanden.
Binnenkort kun je kennismaken met de dialoogtechniek van Bohm. Door de zendialoogtraining te doen kun je voorkomen dat jij en je gespreksgenoten te veel in de oude groeven van je denken blijven hangen en ontstaat er meer er diepgang in de communicatie. De dialoogtechniek kun je in één dag leren. Bohm schrijft dat zijn oefeningen nog effectiever zijn wanneer je ook systematisch mediteert of op een andere manier aan zelfreflectie doet. Hoewel de dialoogmethode eenvoudig is, zijn de resultaten vaak opzienbarend en in het kort samen te vatten als: minder herhaling, minder discussie, korte vergaderingen, meer openheid en diepgang en veel verhelderende nieuwe inzichten. De training heeft de afgelopen jaren veel families geholpen elkaar beter te verstaan en organisaties op een hoger plan van communicatie en samenwerking gebracht.
Klik hier voor meer informatie over de data en plaatsen waar je deze eendaagse training kunt volgen.
Podcasts Arthur Nieuwendijk
Projecties bij Pasen
Ontdek de kracht van acceptatie
Zen en de bubbelkamer
Door zen plan uitgevoerd
Vertrouwen ontwikkelen