ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Karl Ove Knausgard schrijft in zentaal
Soms zie of hoor je iets en word je geraakt. Dat kan van alles zijn: een ontmoeting, een film, een lied, een boom in bloei. Er wordt een snaar geraakt. In je lichaam resoneert iets. Dit overkwam mij bij het lezen van de romans van de Noorse schrijver Karl Ove Knausgard.
Eelco Smits, Zen.nl Leeuwarden/Westdorp
Een cursist had mij aangeraden iets van deze schrijver te gaan lezen, omdat zijn werk een hoog zengehalte zou bevatten. De cursist had gelijk. Knausgard schrijft ‘zenproza’, ook al komt het woord zen in zijn gehele oeuvre niet voor, laat staan dat er gemediteerd wordt. Toch is het woord zen van toepassing op Knausgards schrijfstijl. De auteur beschrijft in zijn zesdelige romanserie met de titel
Mijn Strijd zijn eigen leven.
Een
angstbubbel vormt de rode draad in de serie, het gevolg van de opvoeding door zijn aan drank verslaafde autoritaire vader. Toch is het niet zozeer de onderhuidse bubbel die het werk van Knausgard zijn zenkarakter geeft. Veel literatuur, misschien wel alle, is immers ontstaan vanuit bubbelachtige ervaringen. Het zengehalte zit hem in iets anders. De boeken van Knausgard wijken af van veel andere romans; er is geen plot, er zijn nauwelijks spanningsbogen, er is geen compositie en geen hoofdstukindeling. Als lezer wordt je meegenomen op een imponerende meeslepende en onafgebroken cadans van zinnen en woorden.
Dat wat hij beschrijft is bovendien niet groots en spectaculair te noemen. Het gaat over alledaagse dingen en doodgewone, soms onbenullige gebeurtenissen. Knausgard kan bladzijden lang boeiend schrijven over het schoonmaken van een trap, autorijden over een snelweg, wandelen achter de kinderwagen, de tafel dekken, de was ophangen, een mailbericht beantwoorden et cetera. Hij beschrijft gebeurtenissen en ontmoetingen waar ons leven vol mee zit. Het fascinerende zit hem in de manier waarop hij over die dagelijkse strubbelingen schrijft. De lezer krijgt zijn leven en dat van anderen volledig, ongefilterd, ruw en eerlijk. Knausgard ontziet niets of niemand, tuigt verhalen niet op of maakt die mooier dan het leven zelf.
Aandacht
Vier delen lang beschrijft Knausgard het leven zoals het is. Een haarfijn literair gevoel gecombineerd met een scherp zelfinzicht resulteert in een groot schrijftalent. Hij weet de lezer mee te zuigen in zijn wereld en hij laat je voelen wat hij voelt en gevoeld heeft. Zijn precieze observaties zijn ware aandachtsoefeningen. De lang uitgesponnen beschrijvingen laten zien hoe wonderlijk complex en gelaagd de werkelijkheid is en hoe alles in elkaar grijpt. Hoe wijdvertakt ook, alles blijkt met elkaar verbonden. Gedetailleerde herinneringen worden in de taal van Knausgard glasheldere, levendige herbelevingen. Verlangen, verdriet, verwondering,
geluk en ongeluk doordrenken zijn taal, en de emoties geven de lezer het gevoel niet alleen over het leven van Karl Ove Knausgard te lezen maar ook over haar of zijn eigen leven. Dit is zoals het leven is. In de uitgebreide aandachtige beschrijving van het gewone en het kleine komt het overweldigende en ontzagwekkende bovendrijven van het mysterie dat we leven noemen. En hier ligt de overeenkomst met zen. Ik moet terugdenken aan de woorden van
Rients Ritskes tijdens de zomersesshin van 2018: ‘Aandacht brengt je veel, zo niet alles.’ Alleen werkelijke aandacht is in staat iets van de peilloze diepte van het leven te openbaren en voelbaar te maken.
Rients zal de komende sesshin van 20 t/m 26 januari 2019 leiden in Lochem. Het thema is De zin van het leven. Er is voor de snelle beslisser nog 1 plek beschikbaar.
Klik hier voor meer informatie en aanmelding.
Podcasts Arthur Nieuwendijk
Projecties bij Pasen
Ontdek de kracht van acceptatie
Zen en de bubbelkamer
Door zen plan uitgevoerd
Vertrouwen ontwikkelen