ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
Het goede van stress
Arthur Nieuwendijk,
Zen.nl Amsterdam
Is stress alleen maar slecht, of kan stress ook een goede kant hebben? Op het eerste gezicht misschien een vreemde vraag, want is het niet algemeen bekend dat stress slecht voor je is en bij voorkeur vermeden dient te worden?
Is stress slecht?
Hoe breed gedragen deze opvatting ook kan zijn, ze veronderstelt dat het überhaupt mogelijk is om stress te vermijden. Dit is maar zeer de vraag, want stress is ook gewoon een natuurlijke reactie op moeilijke of uitdagende omstandigheden. En er zullen altijd moeilijke of uitdagende omstandigheden zijn, er is dukkha. En daarnaast zou je zelfs kunnen zeggen dat stress noodzakelijk is, dat begint al in de baarmoeder waar stress en weerstand onze ontwikkeling op gang brengen. En als stress niet te vermijden is, dan wint de volgende vraag aan belang: Is de overtuiging dat stress slecht voor je is, behulpzaam?
Reageren op stress
Tot het einde van de vorige eeuw leefde het idee dat stress leidt tot een vecht-of-vlucht reactie, tot boosheid, opstandigheid, irritatie en verbale of fysieke agressie. Nieuw onderzoek bracht echter aan het licht dat stress ook tot een andere reactie kan leiden, namelijk tot zorgzaamheid en verbondenheid. Ook werd duidelijk dat je houding ten opzichte van stress invloed heeft op hoe je op stress reageert. De kans dat stress leidt tot een vecht-of-vlucht reactie is groter wanneer je de overtuiging hebt dat stress slecht voor je is, terwijl een meer ontvankelijke houding voor stress ertoe bijdraagt dat je eerder reageert vanuit zorgzaamheid en verbinding. De zorg-en-verbind reactie geeft bovendien voeding aan optimisme en hoop en geeft je moed om moeilijke en uitdagende situaties onder ogen te komen en aan te gaan.
Een gebalde vuist of het begin van een glimlach?
De sfeer in de stad wordt grimmiger, zei mijn dochter, net terug uit de supermarkt waar ze er getuige van was geweest dat de ene klant een andere klant had geslagen, omdat deze onvoldoende afstand hield. Stress kan ons in de huidige omstandigheden op elk moment overvallen. In onze eigen reactie op nieuws of gebeurtenissen of omdat we geconfronteerd worden met de stress van anderen. En de vraag is niet zozeer hoe we dat kunnen vermijden maar hoe we onze reactie op stress kunnen transformeren van een vecht-of-vlucht reactie in een zorg-en-verbind reactie.
Daarom mediteer ik. Dan zit ik stil, adem en observeer ik kalm wat er zich voordoet, wat dat ook is. Daarmee helpt
zenmeditatie
je houding te veranderen. En als je houding verandert, verandert de wijze waarop je de omstandigheden ervaart en daarmee verandert het effect dat die omstandigheden op je hebben. Dit is de openheid van je geest. En alleen al het vermoeden daarvan, geeft rust, hoop en moed.
Podcasts Arthur Nieuwendijk
Projecties bij Pasen
Ontdek de kracht van acceptatie
Zen en de bubbelkamer
Door zen plan uitgevoerd
Vertrouwen ontwikkelen