ZenActueel:
Iedere dag inspiratie voor een zenvol leven
De eerste keer (3)
Yvonne Visser,
Zen.nl Amersfoort/
Zen.nl Leusden
Lees hier
De eerste keer deel 1 en
De eerste keer deel 2.
“De geest van de beginner” is het thema voor de komende
sesshin van 16 t/m 22 mei, waarvoor nog 3 plaatsen vrij zijn. De geest van de beginner is open en nog niet ingekleurd door verwachtingen en ideeën over hoe iets is of zou moeten zijn. Shunryu Suzuki zegt in zijn boek “Met zen beginnen”: ‘De geest van een beginner heeft vele mogelijkheden, de geest van iemand die ervaren is maar enkele’. In het dagelijks leven kunnen we elk moment opnieuw de geest van de beginner trainen, immers elk moment is een nieuw moment. De omstandigheden zijn anders dan in elk voorgaand moment, wij zijn zelf veranderd. En toch is het niet makkelijk om alles te doen als ware het voor de eerste keer.
Bubbels
We kijken niet snel met compleet nieuwe ogen. Onze perceptie is ingekleurd door tal van
bubbels. Tijdens de les over projectie laten we onze cursisten een aantal mokjes zien en vragen hen om één mokje te kiezen dat ze wel en één mokje dat ze absoluut niet mee naar huis zouden willen nemen. Door de toelichting die de deelnemers bij hun keuze geven, wordt al snel duidelijk dat iedereen de mokjes met eigen ogen ziet. Wat door de een ‘vrolijk glimmend’ wordt genoemd, noemt een ander ‘kitscherig’. Een verloop in de kleuren van het glazuur waarvan de een zegt dat het lijkt op schimmel, vindt de ander prachtig en mysterieus.
Wij kijken naar alles door de bril van onze bubbels. Het wordt nog lastiger als het gaat om sociale interactie. Zo is het een bekend gegeven dat getuigenverklaringen van een zelfde gebeurtenis verrassend uiteen kunnen lopen. Situaties die ons heel persoonlijk raken worden sterk ingekleurd; onze verwachtingen en emoties bepalen in hoge mate hoe wij iets ervaren.
Tot slot hebben we niet alleen te maken met onze persoonlijke bubbels, maar ook met de bubbels in het collectief onderbewuste die onze perceptie beïnvloeden. Zo meende een buitenlandse kennis dat de oranje tompouces die eind april in de winkels verschenen een zomerse variant waren met sinaasappel-smaak. Hij wist niets van Koningsdag en associeerde oranje eerder met sinaasappels dan met ons koningshuis.
Zelfbeeld
Tot zover is dit verhaal voor iedereen waarschijnlijk herkenbaar. Het kost ons niet zoveel moeite ons bewust te worden van de gekleurde perceptie die bubbels teweegbrengen. Echter, er speelt nog een ander soort bubbel van formaat mee, een waarvan we ons veel minder makkelijk bewust zijn en die zeer lastig losgelaten kan worden: ons zelfbeeld. Het zelfbeeld is een verzameling bubbels waarbinnen we onszelf vastzetten. Waarschijnlijk kun je de zin: ‘Ik ben iemand die…..’ zonder moeite aanvullen met diverse eigenschappen. Ben je je ervan bewust dat je daarmee slechts een oppervlakkig en eenzijdig beeld van jezelf neerzet? Als je bijvoorbeeld invult dat je iemand bent die onhandig is, heb je waarschijnlijk over het hoofd gezien dat je ook bovengemiddeld handig bent op een heel ander terrein.
En het gaat dieper dan dat. Op een nog subtieler niveau hebben we meer algemene beelden van onszelf in relatie tot anderen en de wereld, waarvan we ons nauwelijks bewust zijn. Deze concepten over wie we zijn spelen echter wel een zeer bepalende rol in onze basishouding tegenover alles wat we meemaken of doen. Een tijdje geleden heb ik dit primaire zelfbeeld in een webinar omschreven als de ‘blauwdruk’. Zie mijn lezing hierover op Youtube:
www.youtube.com/yvonnevisser. Deze blauwdruk bepaalt het kleurenpalet waarmee we onze perceptie van jongs af aan inkleuren. In een andere metafoor zou je kunnen zeggen dat het de toonsoort bepaalt waarin we de symfonie van onze perceptie uitvoeren.
Terug naar het begin
Om de naakte feiten van zen bloot te leggen, moeten we helemaal terug naar dat begin. We moeten een poging doen om de blauwdruk die onze beleving van de werkelijkheid al direct voorziet van onze eigen inkleuring, in beeld te krijgen. Shunryu Suzuki geeft hier in zijn boek een eenvoudig recept voor. Hij stelt dat de juiste lichaamshouding ook de juiste geesteshouding is en dat we ons daarin oefenen door zazen te doen. Tijdens een sesshin doen we een week lang niets anders dan heel veel zazen en tussendoor zijn er de maaltijden, de koffie- en theepauze, wat samu (werkmeditatie) en gelegenheid op te sporten. Bij uitstek een week om weer eens terug te gaan naar het begin, en de beginnersgeest weer even alle ruimte te geven.
De volgende sesshins zijn gepland voor:
Van 9 t/m 15 mei o.l.v. Floor Rikken (wachtlijst)
Extra voorjaarssesshin 2021 van zondag 16 t/m zaterdag 22 mei o.l.v. Yvonne Visser (nog 3 plaatsen vrij)
Van 27 juni t/m 3 juli o.l.v. Rients Ritskes (lange wachtlijst)
Extra zomersesshin 2021 van zondag 4 t/m zaterdag 10 juli o.l.v. Rients Ritskes(extra sesshin)
Van 21 t/m 27 november o.l.v. Arthur Nieuwendijk (wachtlijst)
Podcasts Arthur Nieuwendijk
Projecties bij Pasen
Ontdek de kracht van acceptatie
Zen en de bubbelkamer
Door zen plan uitgevoerd
Vertrouwen ontwikkelen