Zitten en doorzetten
Alle begin is moeilijk, luidt het gezegde. Maar is dat wel zo? Beginnen is helemaal niet moeilijk. Of je nu een taal gaat leren, een sport gaat beoefenen of zelfs met roken gaat stoppen, het begin is vooral leuk. Pas na een tijdje, als het eerste enthousiasme verflauwt, moet je moeite doen, jezelf er toe zetten door te gaan.
Diana de Visser
Na een periode van twee weken geen les, omdat het vakantie is, en daarna nog een gemiste les door een volle agenda, is het vanavond weer tijd voor zen. Denkend aan die
les kan ik een licht schuldgevoel niet onderdrukken; ik heb de laatste tijd weinig gemediteerd. Op vakantie kon ik mezelf niet aanzetten tot mediteren, en ook na thuiskomst kwam daar weinig verbetering in. Kennelijk was het nog niet echt een gewoonte geworden, zoals tandenpoetsen dat wel is. Tegenover wie ik me schuldig voel, is niet echt duidelijk; ik kan me niet voorstellen dat de docente me zal uithoren over mijn meditatiepraktijk van de afgelopen weken en ook mijn familie of vrienden zullen me er niet op aanspreken. Kennelijk is het schuldgevoel naar mezelf gericht. Ik ben zo nieuwsgierig naar wat regelmatig mediteren met me doet, dat het me frustreert dat ik het nog geen onderdeel van mijn dagelijkse routine heb kunnen maken.
In gedachten zoek ik naar theorieën over gedragsverandering die kunnen helpen. Doorzettingsvermogen is een term die bij me opkomt, en een gevoel van noodzaak creëren. Of ik beschik over een groot doorzettingsvermogen weet ik eigenlijk niet, hoe vervelend dat ook is om toe te geven. Soms houd ik iets vol, ook als het lastig wordt, maar soms geef ik snel op. Door mijn eigen intentie om elke dag te mediteren waar te maken kan ik in ieder geval aan mezelf bewijzen dat ik kan doorzetten. Dat zorgt dan ook meteen voor een gevoel van noodzaak. Zo, die staat – nu naar de les.
Doorgeven
Tijdens de les wordt eerst een nieuw onderwerp besproken:
verlichting. Ik vind dat een interessant onderwerp en luister dan ook aandachtig. Vooral blijft me bij wat de docente vertelt over hoe de Westerse wereld denkt over verlichting; het onderwerp geldt als nogal zwaar en als een ver-van-mijn-bed-show. Weinig mensen praten er over en als ze dat al doen, leggen ze verlichting uit als een bewustzijnstoestand die alleen is weggelegd voor zeer ervaren meditatiebeoefenaars en spiritueel leraren. Voor personen met een ‘normaal’ leven lijkt verlichting niet te zijn weggelegd. Lange tijd dacht ik er ook zo over, maar de laatste tijd ben ik er meer over gaan lezen en ben ik tot de conclusie gekomen dat iedereen in principe verlichtingservaringen kan hebben. Ik ben er dan ook blij mee dat de docente verschillende vormen van verlichting bespreekt, variërend van korte momenten van diep inzicht en gelukzaligheid tot de blijvende staat van verlichting die slechts weinigen weten te bereiken.
Zelf geloof ik dat iedereen die kortere momenten kan ervaren en waarschijnlijk ook ervaart. Ik kan me nog goed herinneren dat ik eens een mooie film (
Inception) had gezien en daarna een vreemde ervaring had; een surrealistisch gevoel dat gepaard ging met een diep besef van en inzicht in emoties. Dat gevoel ebde snel weer weg, maar het inzicht heeft me wel geholpen om met bepaalde emoties om te gaan. Ook ervaren veel mensen tijdelijk een te zijn met de natuur, of een diepe verbinding met een ander persoon of een (huis)dier. Dit soort ervaringen geven naar mijn idee een blik op een aspect van de werkelijkheid waar onze drukke breinen ons nogal eens vanaf houden.
Doorstrepen
Ondanks dat dat ik weinig heb geoefend, gaat het mediteren prima. We zitten buiten en in het begin geniet ik van de zachte bries tegen mijn gezicht, totdat ik wegzak in een ontspannen gevoel. Een poosje vergeet ik te tellen. Dan lukt het me weer even om de draad op te pakken en mijn gedachten – vooral aan dingen die me nog te doen staan – voorbij te laten trekken. Ik heb ook geen last van mijn rug.
Tijdens het tweede gedeelte van de meditatie worden we om de beurt geroepen om met de docente te praten over de
koan die we vorige week hebben gekregen. Een koan is een vraag waarop je met je rationele brein eigenlijk geen antwoord kan kunt formuleren. Om heel eerlijk te zijn vond ik het lastig om te focussen op die rare vraag, maar toch kwam er een antwoord boven drijven. Als de docente me vertelt dat het een mooi antwoord is, maar dat ik het nu moet doorstrepen om nieuwe inzichten een kans te geven, voel ik toch wat frustratie. Moet ik wéér gaan nadenken over die vraag. O nee, nadenken was niet de bedoeling. Gewoon laten inzinken en voor mezelf herhalen tijdens het mediteren. Dat moet wel lukken, denk ik – weer een interessant experiment om te ontdekken hoe de menselijke geest werkt.
Zie eerdere artikelen van Diana de Visser over:
Effecten van elke dag zitten en
Beginnen met zen
Projecties bij Pasen
Ontdek de kracht van acceptatie
Zen en de bubbelkamer
Door zen plan uitgevoerd
Vertrouwen ontwikkelen
Bevrijd van hoop?